In 2023 gingen in Nederland 3.271 bedrijven failliet, voornamelijk door financiële problemen. En in 2024 neemt het aantal faillissementen verder toe. Nu blijkt een kwart van de faillissementen opzettelijk te zijn veroorzaakt door bedrijven die hun handelspartners misleiden. Ondernemers kunnen leren hoe zij faillissementsfraude bij zakenpartners herkennen. In juli 2022 werd een ondernemer uit Eindhoven gearresteerd door de Fiscale Inlichtingen en Opsporingsdienst (FIOD) voor fraude ter waarde van 2,6 miljoen euro. Deze ondernemer kocht op naam van het bedrijf dure luxe goederen zoals een auto, liet vervolgens zijn bedrijf failliet gaan en loste de schulden nooit af. Dit is een typisch voorbeeld van faillissementsfraude.
Wat is faillissementsfraude?
Bij faillissementsfraude laat een ondernemer zijn bedrijf failliet gaan, vaak nadat hij bewust hoge schulden heeft opgebouwd. In andere gevallen worden bezittingen of geld doelbewust verborgen gehouden voor schuldeisers om zo de verplichtingen te ontlopen. Faillissementsfraude is strafbaar.
Herkenning van faillissementsfraude
Het is niet eenvoudig om vooraf te bepalen of een zakenpartner van plan is faillissementsfraude te plegen, maar er zijn signalen die kunnen duiden op financiële problemen en een mogelijk aankomend faillissement. Enkele aandachtspunten zijn:
- Hoog personeelsverloop.
- Onregelmatige bestelpatronen, zoals plotselinge pieken of dalingen.
- Uitgestelde betalingen en opgerekte betalingstermijnen.
- Onbereikbaarheid van de zakenpartner.
Het is belangrijk om direct actie te ondernemen bij onbetaalde facturen om het risico op wanbetaling te minimaliseren.
Voorbeelden van faillissementsfraude
- Bevoordelen van crediteuren.Sommige ondernemers geven vlak voor het faillissement voorrang aan een selecte groep schuldeisers. Dit noemen we het “bewust bevoordelen van crediteuren,” waarbij alleen enkele partners betaald worden, terwijl anderen met lege handen achterblijven.
- Onttrekkingen Een curator, een door de rechter benoemde advocaat die verantwoordelijk is voor de afwikkeling van een faillissement, beheert alle bezittingen van het failliete bedrijf. Soms probeert een ondernemer bezittingen of geld voor de curator te verbergen – dit heet ‘onttrekking’. Voorbeelden hiervan zijn:
- Grote privé-opnames doen om geld te verbergen.
- Waardevolle bedrijfsmiddelen zoals voertuigen en machines weghalen.
- Klanten rekeningen laten betalen op nieuwe bankrekeningen die niet bij de curator bekend zijn.
- Het klantenbestand verkopen of meenemen naar een nieuw opgerichte onderneming.
Kopen zonder betalen
Sommige frauduleuze ondernemers kopen opzettelijk goederen zonder te betalen en verkopen deze snel door. Tegen de tijd dat leveranciers hun geld opeisen of faillissement aanvragen, is de ondernemer vaak al verdwenen.
Verkoop van een bedrijf met verborgen schulden
Ondernemers met grote schulden verkopen soms hun bedrijf aan een koper die weet dat het bedrijf niet te redden valt. De koper neemt het bedrijf formeel over, vernietigt de administratie, en laat waardevolle bezittingen verdwijnen, waardoor schuldeisers hun geld niet terugkrijgen.
Misbruik van turboliquidatie
Turboliquidatie is een snelle manier om een rechtspersoon te beëindigen zonder bezittingen. Frauduleuze bestuurders laten hierbij soms de bezittingen verdwijnen, waardoor alleen schulden achterblijven. Schuldeisers ontvangen dan geen enkele compensatie.
Katvangerconstructie
Om financiële aansprakelijkheid te vermijden, kunnen frauderende ondernemers een ‘katvanger’ aanstellen: een persoon zonder vermogen die zich vlak voor een faillissement als bestuurder inschrijft. Deze katvanger neemt alle schulden en bezittingen over, maar sluist ze door naar de oorspronkelijke eigenaar, die buiten schot blijft. Het is helaas niet altijd mogelijk om als schuldeiser het volledige bedrag terug te krijgen.
Actie ondernemen bij faillissementsfraude
Bij een vermoeden van faillissementsfraude kunnen ondernemers melding maken bij de Fraudehelpdesk en contact opnemen met de curator. Het is raadzaam om informatie over de schuldenaar te delen met de curator, die vervolgens beoordeelt of er sprake is van wanbeleid. Soms kan een deel van het tekort verhaald worden op de failliete ondernemer, maar het is niet altijd mogelijk om het volledige bedrag terug te vorderen.
Dit artikel is gebaseerd op informatie van de Kamer van Koophandel