De overgrote meerderheid van de ondernemers is zeer bezorgd over de Nederlandse politiek. Driekwart is niet tevreden over de betrouwbaarheid en de stabiliteit van het bestuur. Ze zien polarisatie, versnippering van de politiek, het vergroten van het vertrouwen in de overheid en een langetermijnvisie daarbij als de grootste uitdagingen. Driekwart van de ondernemers verwacht dat de uitslag van de verkiezingen van invloed zal zijn op hun bedrijf. Ze verwachten vooral hogere kosten en meer eisen en regels. Dat en meer blijkt uit een groot representatief onderzoek onder ondernemers dat VNO-NCW en MKB-Nederland hebben laten verrichten voor de Tweede Kamer verkiezingen door Direct Research.
Ondernemers zijn nu veelal nog positief over de huidige situatie van hun bedrijf. Drie op de vijf (62%) beoordeelt deze als (zeer) goed. Voor komend jaar ziet 59% het economische klimaat echter als onzeker of (zeer) somber. Bijna drie op de vijf maken zich daarbij zorgen over de internationale (politieke) spanningen en de gevolgen voor het bedrijf.
Kosten, tekort aan personeel en regeldruk grootste knelpunten
Bijna alle ondernemers (92%) ervaren knelpunten. De grootste zijn momenteel de gestegen kosten zoals voor energie, grondstoffen en rente (49%), de hoge loonkosten (41%), en regeldruk (33%). Dit sluit naadloos aan bij de Nationale Peiling Ondernemingsklimaat van de ondernemersorganisaties van begin dit jaar. Ondernemers zijn verder van mening dat de hoeveelheid (complexe) regels ten koste gaat van het ondernemen, dat minder of niet werken te veel ‘beloond’ wordt in Nederland en dat er echt meer (betaalbare) woningen moeten komen.
VVD nog altijd grootste onder ondernemers, máár andere partijen rukken op
Uit een analyse van het stemgedrag blijkt dat de bulk van de ondernemers nog altijd van plan is op de VVD te stemmen (30%). Ten opzichte van de vorige verkiezingen (48%) lijkt dit aantal wel terug te lopen. Dit verschil komt grotendeels ten gunste van nieuwkomers als BBB en NSC. De opkomst van deze nieuwe partijen zien ondernemers over het algemeen als een kans (51%). 23% twijfelt verder nog en weet niet waar ze op gaan stemmen.
Uit de peiling blijkt verder een grote ontevredenheid over het beleid van de huidige demissionaire coalitie van VVD, CDA, D66 en CU. Ondernemers geven aan dat het ontbrak aan visie, beslissingen en langetermijndenken. Veel ondernemers vinden überhaupt dat de politiek onvoldoende oog heeft voor het ondernemerschap.
Voorkeuren voor de te vormen coalitie
Ondernemers noemen met name VVD, BBB en NSC als mogelijke nieuwe coalitiepartijen. Dilan Yesilgöz wordt het meest genoemd als premiers-kandidaat (37%), met op verre afstand Omtzigt (11%) en Timmermans (10%).
Reacties Ingrid Thijssen en Jacco Vonhof
Ingrid Thijssen, voorzitter VNO-NCW: ‘Ondernemers snakken naar stabiel en op de lange termijn gericht beleid. Dat is cruciaal, want zij staan de komende jaren voor grote investeringen, met name op het gebied van duurzaamheid. Bovendien is stabiliteit en beheersing van de neiging om de lasten- en regeldruk alsmaar te vergroten nodig om te zorgen dat er voldoende investeringen in Nederland plaatsvinden. Zodat we met elkaar -nu en in de toekomst- voldoende geld blijven verdienen om onze agenten, leraren en verpleegkundigen te kunnen betalen.’
Jacco Vonhof, voorzitter MKB-Nederland: ‘Ondernemers zien opnieuw veel nieuwe regels en kosten op zich afkomen en vrezen dat denk ik terecht als we met elkaar niet opletten. Nu al is bijna een derde van de regels nauwelijks uitvoerbaar voor mkb-ondernemers. We moeten dit schip van richting veranderen met de nieuwe coalitie als we het mkb weer echt de broodnodige wind in de zeilen willen geven.’
Achtergronden:
Het onderzoek werd verricht onder 1.346 ondernemers van klein tot groot. Het betrof een representatieve steekproef en een goede afspiegeling van het Nederlands bedrijfsleven. Bijgevoegd het hele rapport van direct research. Op onze website vindt u verder nog een artikel van ons opinieblad Forum met veel quotes van tal van ondernemers die aan het onderzoek meewerkten. Zie www.vnoncw.nl voor dit verhaal.
