Tiel,
8 nieuwe groene icoonprojecten maken Gelderland groener en beter bestand tegen extreem weer. Op 23 juni 2023 werden de winnaars bekend gemaakt. Inwoners en gemeenten staan samen aan het roer. Wethouder Frank Groen vertelt hoe gemeente Tiel erin slaagde samen op te trekken.
8 inspirerende projecten
De 8 winnende projecten maken een plek zoals een wijk, winkelstraat of plein in een stad of dorp groener. Dat voorkomt hittestress en vangt droogte en zware regenbuien op. Het zorgt voor meer soorten planten en dieren (biodiversiteit) en versterkt zo de natuur. Groene Icoonprojecten zijn daarnaast van maatschappelijke waarde en geven de buurt een iconische uitstraling. De 8 initiatieven gaan allemaal aan de slag om hun plan uit te voeren.
De 8 projecten zijn:
- Vergroeningsgolf vanuit de vlindertuin in Tiel: heel Tiel 1 vlindertuin
- Prins Clausplein Dinxperlo: niet langer een plein vol auto’s, maar een groen dorpshart
- Berkel in de Stad: de historie van de rivier de Berkel in Zutphen weer zichtbaar in een groene en aantrekkelijke omgeving
- Koeltenet Componistenbuurt Zutphen: vergroening als antwoord op hittestress
- CBS De Haven: op naar een groen en uitdagend schoolplein in Doetinchem
- Mooi Mosterdhof: jaren 70-wijk in Westervoort wordt wijk van de toekomst
- Vergroening schoolzone in Winterswijk: verharding maakt plaats voor gevarieerde inheemse planten
- Groene entree voor Heteren: vergroening hand in hand met betere verkeersveiligheid
Uitdaging om gebied te vergroenen
Voor de 2e Challenge Groene Icoonprojecten werden inwoners, ondernemers, gemeenten en anderen uitgedaagd om een ontwerp te maken om een gebied te vergroenen en beter bestand te maken tegen extreme weersinvloeden. De provincie gaf hiervoor financiële ondersteuning. De ontwerpen werden vervolgens uitgewerkt tot uitvoeringsplannen. Een onafhankelijke jury koos de 8 beste plannen. Zij krijgen elk tot € 100.000 om het plan uit te voeren.
Hoopgevende winnaar 2022
Op 23 juni 2023 maakte de jury de winnaars bekend. Initiatiefnemers van de genomineerde plannen, vrijwilligers en medewerkers van de gemeenten verzamelden zich in de Arnhemse wijk Malburgen bij de winnaar van de 1e editie van de challenge: De Groene Route Malburgen. In deze multiculturele wijk zijn samen met bewoners 3 straten en pleinen groener gemaakt met planten en bomen en wordt regenwater opgevangen in wadi’s. Voor de initiatiefnemers was dit een inspirerende plek waar ze met eigen ogen konden zien hoe een versteende omgeving kan uitgroeien tot een groene, klimaatbestendige wijk.
De top 3 onder de prijswinnaars
De jury gaf de meeste punten aan de Vergroeningsgolf in Tiel, het Prins Clausplein in Dinxperlo en de Berkel in de Stad uit Zutphen. Het Prins Clausplein verandert van een plein vol steen in een groene plek voor mens, dier en plant die de gevolgen van klimaatverandering kan opvangen. Door verschillende routes, waaronder een dementievriendelijke route, kunnen bezoekers genieten van het groen en elkaar ontmoeten. Kinderen kunnen spelen bij een waterspeelplek en voor dieren zijn er insectenhotels en schuilplekken. Berkel in de Stad pakt wateroverlast en hittestress aan door bomen, groen en waterdoorlatende parkeerplaatsen. Natuurvriendelijke oevers met prettige routes zijn een fijne plek voor mens en dier. De rivier de Berkel verbindt de middeleeuwse binnenstad, de wederopbouw en een gerestaureerd 19e-eeuws gebied. Hieraan werken bewoners samen met de gemeente en het waterschap.
Vergroeningsgolf vanuit vlindertuin in Tiel is meer dan planten
De jury koos de Vergroeningsgolf als winnaar. Het plan is ontstaan vanuit de al eerder aangelegde vlindertuin van 2.300 m2. De bewoners gaan samen met de gemeente in het stadscentrum 96 nieuwe plantvakken aanleggen met 25.000 planten. “In het begin was niet iedereen enthousiast over de vlindertuin”, vertelt wethouder van gemeente Tiel Frank Groen (onder andere verantwoordelijk voor de herinrichting van de binnenstad). “We moesten bezuinigen. Waarom gaven we dure bouwgrond weg voor een paar vlinders? Nu lopen er elke dag mensen door de tuin, van jong tot oud. En het is meer. Elke zaterdag werken er tientallen vrijwilligers. Er zijn kraamkamers voor vlinders, bij de zadenbibliotheek kunnen mensen zaden uit de vlindertuin krijgen om zelf in te zaaien. Van die sociale dynamiek kon ik alleen maar dromen, en toch is die er.”
Aantrekkelijk centrum voor mens en dier
De plantvakken komen in de plaats van parkeerplaatsen. Ook daar was niet iedereen blij mee. “Als je nu tegen een Tielenaar zegt: de plantvakken komen eruit te zien als de vlindertuin, dan heeft die meteen een beeld. Dat helpt. De vlindertuin is prachtig. Iemand heeft misschien niet meer de auto voor de deur, maar wel een prachtige straat waar je wil wonen.” Regenwater kan makkelijker weg en verdwijnt niet meer doelloos in het riool, maar gaat naar planten. Al voor de vlindertuin wilde de gemeente meer groen en minder steen. Goed voor mens en dier. “Doen we niets, dan trekken ondernemers weg en is er straks geen centrum meer. Mensen vragen ons nu al iets aan de leegstand te doen. We willen als stad aantrekkelijk zijn. Dat doen we onder meer door groen in plaats van een aantal parkeerplaatsen. Als je een stukje loopt, geniet je van de schaduw in een mooi steegje, of tref je een leuk koffietentje op de hoek.”
Tips voor samenwerken met inwoners
“Er is een weg vóór het doen: praten”, vertelt Groen. “Geef mensen de tijd, je kunt het maar 1 keer goed doen. Maar je moet ook de stap zetten en het gewoon gaan doen. Begin klein. Als mensen zien hoe mooi het wordt, worden ze spontaan enthousiast of gaan ze helpen. Er zijn mensen genoeg met briljante ideeën. Ik heb initiatiefneemster Gera 5 keer per week aan de telefoon. We delen onze ideeën en daarna zijn natuurlijk ook de ambtenaren betrokken. Ik nodig ook andere inwoners uit hun ideeën rechtstreeks met mij te bespreken. Voor mij werkt dat het fijnst. Dan ben ik ook meteen overal van op de hoogte. Het is spannend, maar als je niks doet, gebeurt er ook niks. Denk niet vanuit wat niet kan, maar begin gewoon. Het is enorm leuk om mooie dingen voor elkaar te krijgen.”
Kleine successen, grootste impact
“De prijs van de Challenge Groene Icoonprojecten is een erkenning voor de vele vrijwilligers die de vlindertuin hebben aangelegd en onderhouden”, benadrukt wethouder Groen. “En voor Gera, de ontwerper, de architect, noem maar op. Ik ben onwijs trots op hen. Het is voor hen een stimulans hiermee door te gaan. De prijs is een enorm geldbedrag. En hopelijk inspireert het andere gemeenten. Want kijk, het kan gewoon. Ik vergeet ook weleens dat de kleine successen de grootste impact hebben. We zijn druk met wegen, zorgen dat lantaarnpalen werken. Maar eigenlijk wil je maar 1 ding; naar buiten stappen en denken: wat woon ik toch in een mooi stukje Tiel.”