De eerste stappen in het traject om het Gelders Stelsel van Omgevingsdiensten te versterken zijn klaar. De omgevingsdiensten voeren namens gemeenten en provincie in Gelderland taken op het gebied van vergunningverlening, toezicht en handhaving (VTH) uit.
Onderzoeksbureau Lysias voerde, in opdracht van provincie Gelderland, Gelderse gemeenten en omgevingsdiensten, een analyse uit van het Gelders Stelsel. De belangrijkste opgaven, knelpunten en sterke punten van het Gelders Stelsel staan in het rapport: Klaar voor de toekomst? Reflectie op de robuustheid van het Gelders stelsel van omgevingsdiensten.
10 jaar samenwerking
In Gelderland werken de partners die verantwoordelijk zijn voor de uitvoering van vergunningverlening, toezicht en handhaving (VTH) nu 10 jaar samen in het Gelders Stelsel. De bevoegdheden zijn verschillend. De provincie gaat onder andere over vergunningverlening, toezicht en handhaving bij de Wet natuurbescherming en samen met gemeenten over de Wet algemene bepalingen omgevingsrecht. Aanbevelingen van de Algemene Rekenkamer en eigen ervaringen van provincie, gemeenten en omgevingsdiensten laten zien dat er kansen zijn om het stelsel te verbeteren en te versterken.
Grote uitdagingen
Provincie Gelderland besloot zelf al eerder in 2020 om in te zetten op verbetering van de taken op gebied van vergunningverlening, toezicht en handhaving (VTH) waar de provincie zelf voor verantwoordelijk is. De provincie ziet dat er grote uitdagingen op Gelderland en op de omgevingsdiensten afkomen, zoals de energietransitie, de woningbouwopgave en verduurzaming. Deze uitdagingen vragen extra inzet op het gebied van VTH. Tegelijkertijd is het op dit moment erg moeilijk om aan voldoende arbeidskrachten met de juiste expertise te komen. Dit vraagstuk speelt veel breder dan alleen voor de provinciale VTH-taken. Daarom besloten provincie Gelderland en de Gelderse gemeenten en omgevingsdiensten gezamenlijk om het Gelders Stelsel verder te versterken.
Van Aartsen
Het onderzoek naar hoe goed het Gelders Stelsel werkt, ging in juli 2022 van start. Het is een vervolg op het 217a-onderzoek van de provincie naar de effectiviteit en toekomstbestendigheid van het Gelders Stelsel. Het onderzoek sluit ook aan bij het landelijke interbestuurlijk programma (IBP) Versterking VTH-stelsel . Dit is een programma, waar provincies, gemeenten, omgevingsdiensten en ministeries gezamenlijk in optrekken. Het IBP zorgt voor opvolging van de aanbevelingen van de commissie Van Aartsen. Van Aartsen adviseerde onder andere de ondergrens voor de omvang van omgevingsdiensten te verhogen en informatie-uitwisseling te verbeteren.
Verbeterpunten
Volgens onderzoeksbureau Lysias heeft het Gelders Stelsel zijn succes bewezen. Het is een stevige basis om de komende jaren mee verder te gaan. Er zijn wel verbeterpunten. Zo verschilt het takenpakket van de verschillende omgevingsdiensten en is er bij een aantal omgevingsdiensten weinig ruimte om te investeren in het opleiden van medewerkers. Daardoor is niet overal voldoende expertise in huis om heel ingewikkelde trajecten op het gebied van vergunningverlening, toezicht en handhaving zelf uit te voeren. Lysias concludeert dan ook dat het stelsel niet op alle vlakken even goed is voorbereid op de grote opgaven.
Uitwerken van verbeteringen
Onderzoeksbureau Lysias gaat nu verder met het uitwerken van wat er nodig is om het stelsel te verbeteren. Daarvoor gaan gemeenten, provincie en omgevingsdiensten met elkaar in gesprek om te komen tot een aanpak om verbeteringen door te voeren. De provincie verwacht dat deze aanpak voor de zomer klaar is.